Veelgestelde vragen

Op een Sudburyschool zit het leren in alles wat je doet, in iedere activiteit of in iedere situatie wordt er geleerd. Dit leren gaat ervan uit dat informatie opgenomen wordt in samenhang met waar je het voor nodig hebt of waar je geïnteresseerd in bent. Je doet mee aan gesprekken of luistert naar wat er gezegd wordt, je helpt bij het bakken van brood, je bent onderdeel van het juridisch comité, je leest een boek of speelt een spel. Door de mix in leeftijden is er altijd wat te beleven en is er altijd een uitdaging, omdat andere, al wat oudere, studenten dingen kunnen of weten die jij nog niet kunt of weet. Door de natuurlijke nieuwsgierigheid volledig tot zijn recht te laten komen, ontwikkelen studenten zich in die dingen die ze nodig hebben voor hun dagelijkse activiteiten, alleen of met anderen. Zo groei je naar een steeds hoger competentieniveau, en ben je toegerust om werkelijk zelfgestuurd de informatie te vinden die je nodig hebt.

“Kinderen leren goede beslissingen te nemen door beslissingen te nemen, niet door aanwijzingen op te volgen.” ~ Alfie Kohn

Ook al merken volwassenen het misschien niet, jonge mensen stellen de hele dag doelen voor zichzelf. Als ze jong zijn, zijn de doelen meestal klein: ze willen misschien een verjaardagskaart maken voor een vriend; ze willen misschien leren hoe ze een videogame moeten spelen; of ze willen dat iemand hun een boek voorleest. Sommige doelen zijn groter, zoals het voorstellen van een nieuwe regel of het plannen van een excursie. In onze school leren studenten hoe ze deze doelen voor zichzelf kunnen bereiken. Ze worden bedreven in het creëren van hun eigen leven door dingen alleen te doen of om hulp te vragen aan anderen. Naarmate hun zelfvertrouwen groeit, groeien ook hun doelen. Het belangrijkste is dat studenten niet afhankelijk zijn van iemand anders om doelen voor hen te stellen.

Sudbury-studenten die besluiten een vervolgopleiding te doen hebben in Nederland meerdere opties. Afhankelijk van de te volgen opleiding bestaat er de mogelijkheid voor entree-trajecten voor MBO, of entreetoetsen (18+ of 21+) voor HBO of wetenschappelijk onderwijs. Daarnaast is het mogelijk om een regulier middelbare schooldiploma te halen door, eventueel gespreid, staatsexamens te doen. Als het gaat om het volgen van een opleiding, zien we dat Sudbury-studenten een enorm voordeel hebben. Ze hebben hun hele schooltijd besteed aan het oefenen met het nastreven van hun eigen doelen, in plaats van door institutioneel opgelegde hoepels te springen. Sudbury-studenten die voor een opleiding kiezen zijn vaak sterk gemotiveerd, doen het overwegend erg goed, durven vragen te stellen, en vallen sterk op door hun betrokkenheid.

De school is heel sterk gericht op de fysieke veiligheid van de omgeving. Risico- analyses zorgen ervoor dat we waar mogelijk ongecontroleerde risico’s wegnemen en regelmatige oefeningen met ontruimingen maken iedereen ervan bewust wat er nodig is in een crisissituatie. We weten dat jonge mensen ook ervaring met bepaalde risico’s nodig hebben om ermee te leren omgaan, denk aan de aantrekkingskracht van snelheid, ergens op klimmen, vuurtjes stoken, gebruik van gereedschap, zelfstandig op pad gaan. Voor de eigen veiligheid is een gezond inschattingsvermogen van je eigen capaciteiten, de omgang met je eigen angsten en uitdagingen van essentieel belang. De school biedt de structuur waarin studenten veilig en toch zelfgestuurd bezig kunnen zijn, ook met meer risicovolle dingen. Zo kunnen ze certificaten halen om met apparaten of materiaal te werken. De meeste certificeringen, zoals die voor kunstbenodigdheden, muziekinstrumenten, computers, de magnetron, zijn snel en eenvoudig te behalen. Certificaten die met veiligheid te maken hebben, zoals het gebruik van de oven, het gasfornuis, de naaimachine, hete lijmpistolen of het open-campusrecht zijn moeilijker te halen, kosten meer tijd en moet soms worden goedgekeurd door de school meeting.

Veerkracht ontwikkelen, het leren omgaan met negatieve gevoelens, vormt een essentieel onderdeel van het leerproces op Sudbury School Amersfoort. Onze visie is dat het leren omgaan met tegenslagen, met situaties waarin een student zich eventueel niet prettig voelt ook essentieel is voor een ontwikkeling. Het is dus expliciet niet de bedoeling dat de school de omstandigheden aanpast, maar dat de student de feedback en ondersteuning krijgt om te leren omgaan met negatieve gevoelens, tegenslagen, lastige situaties en levensvraagstukken en dat hij leert zoeken naar oplossingen. Wij vertrouwen in de competentie van jonge mensen om dit op hun eigen tempo te overwinnen. Het belangrijkste is dat ouders hun kind weten te ondersteunen in het zelf in het zelf oplossen van dingen waar het tegenaan loopt. De school biedt alle mogelijke ingangen om zelf iets te doen aan jouw gevoel van onveiligheid.

Pesten als een structurele activiteit, zowel online als offline, komt bijna niet voor op een Sudburyschool. Incidenten komen wel eens voor, maar deze komen altijd snel aan het licht omdat studenten inspraak hebben. Op vele andere scholen ligt het zoeken van een oplossing in handen van een volwassen autoriteit. Op een Sudburyschool hebben alle studenten en stafleden dezelfde bevoegdheid om de regels te handhaven via het Juridisch Comité, de consequenties te bepalen en de regels democratisch aan te passen. Het mengen van alle leeftijden vermindert de kans op pesten. Geen enkele student wordt vergeleken met andere studenten op een Sudburyschool, waardoor er niet de competitieve cultuur heerst die op vele andere scholen heerst. De aanwezigheid van jongere studenten wekt mededogen en een gevoel van verantwoordelijkheid ter bescherming op bij oudere studenten, en de aanwezigheid van oudere studenten inspireert tot grotere emotionele volwassenheid bij jongere studenten. Het resultaat is een bijzonder empathische, inclusieve schoolgemeenschap.

Ons beleid is dat kinderen vrij mogen spelen binnen de regels van de schoolmeeting, dit geldt ook voor computer games spelen en surfen op het internet of op social media. Deze activiteiten vormen een enorme belangrijke bron voor leren. Games, moderne media en internet brengen ook gevaren met zich mee, er is een veelheid aan games, sites en beeldmateriaal voorhanden die ongeschikt is voor jonge mensen. Daar zijn de regels heel helder over; beeldmateriaal dat een leeftijdsadvies 12+ krijgt of waarvan we mogen aannemen dat het aan dit criterium voldoet mag niet worden geopenbaard of verspreid op school. Iedereen heeft de verantwoordelijkheid om de school veilig te houden voor ieder ander, ook voor de jongsten onder ons. Verder zien we dat als je jonge mensen een vrije toegang geeft tot het gebruik van het internet met inachtneming van deze regel, ze zichzelf gaan reguleren. Waar vaak gedacht wordt dat ze hele dagen achter de computer of op hun ipad zitten, zien wij iets heel anders. Wij zien dat ze vaak samen met anderen zeer intensief een hele tijd kunnen gamen of bezig zijn, maar dat de activiteit vrijwel altijd sociaal gericht is. Ook zien we dat ze tussendoor weer andere dingen doen. Als jonge mensen vertrouwd worden, leren ze te luisteren naar hun eigen behoeften en leren ze om te gaan met de uitdagingen die de moderne technologie brengt. Dit zijn belangrijke lessen voor de wereld waar we in leven en de school biedt een veilige plek om ermee te oefenen.

Zowel Sudbury- als Montessorionderwijs hebben als uitgangspunt dat jonge mensen van nature nieuwsgierig zijn en in staat zijn om beslissingen te nemen over hun eigen interesses. Beiden zien dat jonge mensen niet gedwongen hoeven te worden te leren. Op Sudburyscholen is er geen door een leerkracht vooraf bepaalde set van activiteiten waaruit studenten mogen kiezen. Op een Sudburyschool zijn ze vrij om te kiezen, wat ze doen of niet doen, binnen de mogelijkheden van de democratisch vastgestelde regels waarin ze zelf zeggenschap hebben. Wij gaan ervan uit dat jonge mensen leren op hun eigen unieke manier en niet volgens vaststaande patronen of volgordes.

Beide modellen begrijpen dat spelen leren is, en beide geven prioriteit aan het plezier en het emotionele welzijn van jonge mensen. Het woord Vrijeschool is ontstaan doordat deze scholen vroeger vrij van staatsbekostiging waren. Op Vrijescholen, naar de levensfilosofie van Rudolf Steiner, is er een gepland aanbod, vaak meer creatief en cultureel gericht. Op Sudburyscholen biedt het democratische proces studenten de vrijheid om hen in staat te stellen invloed uit te oefenen op hun omgeving en in hun activiteiten. Sudburyscholen passen hun omgeving niet aan, aan de verschillende leeftijden en/of fasen waarin studenten zich bevinden. Sudburyscholen gaan ervan uit dat de rijkdom van interacties die ontstaat door het mengen van alle leeftijden zorgt voor groei in ontwikkeling bij alle leeftijden. Sudburyscholen hebben geen doel om jonge mensen op te voeden voor een betere wereld, een Sudbury school is een afspiegeling van de werkelijke wereld waar de jonge mensen zich op voor kunnen bereiden.

Beide modellen willen een leeromgeving die jonge mensen motiveert en recht doet aan de verschillen, zowel in leerstijlen als in interesses. Op Sudburyscholen is de student niet alleen eigenaar van zijn eigen leren, maar vooral eigenaar van zijn eigen leven. Sudburyscholen zien alles wat een student onderneemt als een project, en vestigen geen bijzondere aandacht op de dingen die studenten vanuit hun eigen interesse ondernemen. Wij gaan ervan uit dat interesse en nieuwsgierigheid altijd de drijfveer is om in beweging te komen en dingen te gaan doen, zonder specifieke educatieve of pedagogische bedoelingen. 

Op Sudburyscholen, in tegenstelling tot Agora-scholen, is de rol van de leerkracht in de activiteiten en/of projecten die studenten ondernemen hands-off. Sudburyscholen gaan ervan uit dat het belangrijkste wat een student kan doen is oefenen met dingen te verzinnen, te ondernemen, te falen en het opnieuw te proberen, zonder volwassene die coacht, stuurt, stimuleert, inspireert, helpt analyseren, adviseert of feedback geeft als hij/zij daar niet om heeft gevraagd. Er is elke dag een groep competente stafleden aanwezig waar je bij terecht kunt als je vragen hebt of hulp nodig hebt, maar dat is geen vereiste. Studenten te dwingen of te manipuleren om zich verder te verdiepen of om door te gaan met iets wat zelfgekozen is, ondermijnt volgens ons de nieuwsgierigheid en de zelfbeschikking (autonomie) van studenten en daarmee hun motivatie.

De term Democratische school is een containerbegrip en staat voor scholen die gebruik maken van een vorm van besluitvorming in hun schoolpraktijk en die studenten zeggenschap geven over keuzes. Een Sudburyschool valt onder de definitie van een democratische school. Elke democratische school is echter weer anders in de manier waarop ze hun organisatie hebben opgezet, in hoeverre ze leeftijden mixen en in de mate waarin de leerling invloed kan uitoefenen. Alle Sudburyscholen hebben een overeenkomstige en heldere interne organisatie die studenten de volledige zeggenschap geeft over hun omgeving en hun leven naar het model van de Sudbury Valley School. Sudburyscholen zien studenten als volwaardig mens met alle rechten en verantwoordelijkheden die bij het leven horen, en niet als  mens in wording waar omstandigheden voor aangepast moeten worden en die in meerdere of mindere mate begeleid moeten worden. Op Sudburyscholen werken geen begeleiders. Er zijn volwassenen die we stafleden noemen.

Bij thuisonderwijs kennen we twee stromingen, formeel thuisonderwijs en informeel thuisonderwijs (ook wel unschooling genoemd). Er zijn overeenkomsten in met name het informele thuisonderwijs waar vertrouwen ligt in een natuurlijk leerproces van jonge mensen. Sudburyscholen geven jonge mensen de mogelijkheid om op te groeien in een grote en diverse gemeenschap die veiligheid biedt en als een familie aanvoelt, maar die niet je thuissituatie is. Kinderen en ouders hebben complexe relaties en onderlinge afhankelijkheden die het voor kinderen moeilijker maken om echte onafhankelijkheid binnen het gezin te ontdekken. Op een Sudburyschool heeft een student volledige zeggenschap in hoe de omgeving functioneert, tot op het niveau van het jaarlijks kiezen van de volwassenen die in die omgeving mogen werken. Hierin ontwikkelen ze het vermogen om een diversiteit van meningen te tolereren en zich uit te spreken onder verschillende omstandigheden.