Op weg naar volwassenheid

Op maandag 14 mei 2018 was het zover, Job presenteerde zijn thesis voor een panel van experts. De thesis heeft tot doel om een persoonlijk verhaal te maken met als onderwerp “hoe iemand zich heeft voorbereid om als effectieve volwassene in de maatschappij te kunnen functioneren”. Een proces dat een mooie afsluiting op een Sudburyschool inhoudt. De beschrijving van een proces van persoonlijke transformatie naar volwassenheid.

Als kind was Job een enthousiast en leergierig kind en kon makkelijk leren. Op de middelbare school speelde zijn faalangst hem parten. Een geschiedenis van teleurstellingen op verschillende scholen, waarbij hij van VWO via het VMBO eindigde op het MBO. Hier kon hij niet aarden en dat maakte dat Job de overstap wilde maken naar de Sudburyschool in 2016. Hij was het vertrouwen in zichzelf verloren en had op dat moment geen doel meer voor ogen.

Door de fundamenteel andere aanpak van een Sudburyschool, kreeg Job de ruimte om de confrontatie met zichzelf aan te gaan. Dit was geen makkelijk proces. In het begin werkte hij aan enkele staatsexamens op VWO niveau. Achteraf beseft hij dat hij dit niet deed vanuit een werkelijk eigen keuze. Het was een manier om toch nog aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Het was deze worsteling met de ‘will-to-please’ die hem het inzicht gaf dat het niet zijn eigen doel was waarnaar hij streefde. Toen hij stopte met het leren voor die examens viel hij in een gat. 

Die ervaring met het falen ten opzichte van die verwachtingen bracht hem dichter bij het proces van nadenken over wat hij dan wél zou willen, vanuit een intrinsieke motivatie. Inmiddels was het zomer geworden en was hij ook al 18 jaar oud. Toch besloot hij nog een jaar op de Sudburyschool te blijven en overtuigde hij zijn ouders van de noodzaak om dat proces van zelfonderzoek hier verder af te kunnen maken. Job begreep welke waarde de schoolomgeving en de stafleden voor hem hadden en op het ontwikkelen van een focus op zijn eigen leven. Zijn ouders vonden het bijzonder dat iemand die jarenlang school vreselijk had gevonden, nu vrijwillig nog een jaar langer naar school wilde gaan en ze ondersteunden hem hierin.

In dat tweede jaar ondervond Job de kracht van verveling. Na zijn gevoel ‘gefaald’ te hebben in het jaar ervoor, bleef er niets anders over dan door een leegte te gaan. Doordat niemand hem in dat proces stoorde, niemand zei ‘zou je niet iets gaan doen’, kwamen nieuwe ideeën en zijn oude enthousiasme voor techniek weer naar boven. Hij begon met het ontwikkelen van een fietsknipperlicht, zorgde voor een 3D-printer op school en ging aan de slag. Hij onderzocht alles wat samenhangt met het starten van een onderneming.  Eindelijk had hij het gevoel dat het zijn eigen ideeën en keuzes waren en dat gaf hem een gevoel van macht over zichzelf. 

Als hij terugkijkt is hij blij met al die momenten dat hij heeft mogen ‘falen’ en tegen zichzelf aan mocht lopen, zonder dat mensen hem daarop beoordeelden. Volgens hem heeft dat gezorgd dat hij zichzelf beter is gaan leren kennen, zichzelf beter is gaan accepteren en zelfbewuster is geworden. 

Ook heeft de school hem geleerd om beter te communiceren. De gelijkwaardige, respectvolle manier van omgang in de school biedt daarvoor een belangrijke basis. Toen hij op school kwam discussieerde hij met het doel om te ‘winnen’, want dat was hij gewend. Op school ontdekte hij dat de discussies gevoerd worden om met elkaar tot een beter voorstel te komen, dat de inhoud van de discussie centraal staat. De vele discussies die hij heeft gevoerd met de stafleden hebben hem hierin erg geholpen. Door de taak op zich te nemen van schoolmeetingvoorzitter, de belangrijkste functie in de school, heeft hij geoefend in het neutraal kunnen voorzitten van de vergaderingen en de orde te handhaven. Ook werd hij door die functie gevraagd om oudergesprekken of andere officiële gesprekken bij te wonen, waar hij veel van heeft geleerd.

De manier waarop er in de school met feedback wordt omgegaan heeft hem geholpen om te kunnen gaan met kritiek. Waar hij vroeger kritiek als een persoonlijke aanval zag, is hij gaan inzien dat feedback, hoewel soms moeilijk, heel leerzaam is. 

Dit was de situatie in 2018, een momentopname over hoe hij volwassen was geworden en zijn blik op zijn toekomst toen. De toekomst voor hem was op dat moment nog iets om van te dromen, onwetend over wat er ging gebeuren. Maar hij had besloten in beweging te blijven met een vooruitstrevende blik en zich door te ontwikkelen. 

Zijn thesis eindigt met:

Een prioriteit voor mijn toekomst is dat ik blijf leren. Leren komt vanuit je intrinsieke motivatie.  Leren kan geweldig zijn, maar kan ook moeilijk zijn. Naar mijn mening kun je leren onderverdelen in bewust leren en onbewust leren. Bewust leren kan bijvoorbeeld een studie of een cursus zijn, met andere woorden: doelgericht. Onbewust leren is een bijproduct van alle andere activiteiten waarvan je vaak op het moment zelf niet eens doorhebt dat je leert of daar nooit achter gaat komen. Als ik nu kijk naar mijn tijd hier op school, dan merk ik dat ik veel onbewust heb geleerd. Netflixen, spelen met jongere kinderen, maar ook een dag op de bank hangen. Dat zijn misschien niet activiteiten die je gelijk zou koppelen aan leren, maar ze hebben allemaal op een bepaalde manier een bijdrage geleverd aan mijn ontwikkeling.

Deze school heeft voor mij een veilige omgeving gecreëerd om te herstellen van het reguliere onderwijssysteem. Ik ben met rust gelaten en dat leidde ertoe dat ik vanuit mijn intrinsieke motivatie mijzelf heb kunnen ontwikkelen. Dat had ik nooit kunnen doen als ik niet tegen de muur aan was gelopen. Ik ben mezelf gaan leren kennen. Het democratisch en juridisch systeem heeft daar veel aan bijgedragen. Misschien wel de grootste les voor mij is uit mijn comfortzone stappen en nieuwe wegen, opties en kansen pakken. Als ik val, niet blijven liggen, maar reflecteren op mijzelf en sterker terugkomen.

Nu, vier jaar later is Job derdejaars student aan de Technische Universiteit in Eindhoven. Een droom die voor hem werkelijkheid is geworden. In de eerste jaren na het verlaten van de school heeft hij de tijd genomen om voor deze studie te kiezen en heeft hij met vastberadenheid op zijn 21e zijn toelatingsexamens gehaald. 

We kennen vele verhalen van oud-studenten die op eenzelfde manier, vanuit hun eigen drijfveer, bereikt hebben wat voor henzelf het meest dierbaar is. Er zijn vele wegen die naar Rome leiden zeggen ze. Op een Sudburyschool bepaal je zelf hoe jouw Rome eruit ziet, kun je je eigen pad volgen en leer je te vertrouwen op je eigen kompas.